طلاق توافقی یکی از روش‌های انحلال عقد دائم است که در آن زوجین با توافق کامل بر کلیه حقوق و تکالیف مرتبط با طلاق، از جمله مهریه، نفقه، حضانت فرزندان و نحوه تقسیم اموال، به جدایی اقدام می‌کنند. این نوع طلاق، با کاهش درگیری‌های حقوقی و عاطفی، می‌تواند مسیری انسانی‌تر برای پایان دادن به زندگی مشترک باشد. درک دقیق قوانین و مراحل آن برای هر دو طرف ضروری است.

طلاق توافقی ریشه در اراده آزاد طرفین دارد و مبنای قانونی آن در ماده ۱۱۳۳ قانون مدنی و تبصره‌های مربوط به آن و همچنین قانون حمایت خانواده مصوب ۱۳۹۱ قرار گرفته است. برخلاف طلاق یک‌طرفه که ممکن است با مقاومت یکی از زوجین همراه باشد، در طلاق توافقی، دادگاه صرفاً صحت و مشروعیت توافقات را بررسی و تأیید می‌کند.

• **اراده مشترک:** اساس این طلاق، خواست و اراده مشترک زوجین برای جدایی است.
• **توافق بر تمامی حقوق:** لازم است زوجین بر تمامی مسائل مربوط به زندگی مشترک و پس از جدایی به تفاهم کامل برسند.
• **تأیید دادگاه:** حتی با وجود توافق کامل، صدور حکم طلاق نیازمند تأیید و صدور گواهی عدم امکان سازش از سوی دادگاه است.

۱. توافق اولیه زوجین و تنظیم صورتجلسه

در این مرحله، زوجین باید با صحبت و مذاکره، بر کلیه مسائل حقوقی و مالی خود به توافق نهایی برسند. این توافقات معمولاً در یک صورتجلسه یا توافق‌نامه مکتوب می‌شود.

۲. ثبت نام در سامانه ثنا و ثبت دادخواست

پس از توافق، زوجین یا وکلای آن‌ها باید در سامانه ثنا ثبت‌نام کرده و سپس دادخواست طلاق توافقی را به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ارائه دهند. در این دادخواست، تمامی توافقات قید می‌شود.

۳. ارجاع به مشاوره خانواده

بر اساس قانون، پرونده‌های طلاق توافقی ابتدا به مراکز مشاوره خانواده ارجاع داده می‌شوند تا متخصصین سعی در مصالحه و سازش زوجین داشته باشند. در صورت عدم امکان سازش، گواهی عدم انصراف از طلاق صادر می‌شود.

۴. حضور در جلسه دادگاه و صدور گواهی عدم امکان سازش

پس از دریافت گواهی مشاوره، زوجین یا وکلای آن‌ها در جلسه دادگاه حاضر می‌شوند. دادگاه پس از بررسی توافقات و اطمینان از صحت آن، گواهی عدم امکان سازش را صادر می‌کند. این گواهی دارای اعتبار سه‌ماهه برای ثبت طلاق است.

۵. ثبت طلاق در دفترخانه رسمی

در نهایت، با در دست داشتن گواهی عدم امکان سازش، زوجین می‌توانند به یکی از دفاتر ثبت طلاق مراجعه کرده و صیغه طلاق را جاری و آن را به ثبت برسانند.

موفقیت در طلاق توافقی مستلزم توافق روشن و صریح بر این موارد است:

• **مهریه:** نحوه پرداخت (نقدی، اقساط، بذل مهریه کلی یا جزئی).
• **نفقه زوجه:** تعیین تکلیف نفقه ایام عده (در صورت بذل مهریه، معمولاً نفقه نیز بذل می‌شود).
• **نفقه و حضانت فرزندان:** تعیین مسئولیت حضانت، مبلغ نفقه فرزندان و نحوه ملاقات طرفین با فرزندان.
• **اجرت المثل و نحله:** توافق بر پرداخت یا عدم پرداخت اجرت المثل ایام زندگی مشترک و نحله.
• **تقسیم اموال مشترک (تنصیف دارایی):** توافق بر نحوه تقسیم اموالی که در طول زندگی مشترک تحصیل شده است.

اجباری بودن مراجعه به مراکز مشاوره خانواده پیش از صدور گواهی عدم امکان سازش، یکی از مهمترین تغییرات در قانون حمایت خانواده است. این مرحله با هدف اصلی حفظ بنیان خانواده طراحی شده است:

• **اهمیت مشاوره:** مشاوران متخصص تلاش می‌کنند تا با بررسی ریشه‌های اختلافات، راهکارهایی برای سازش ارائه دهند. حتی در صورت عدم سازش، مشاوره‌ها می‌توانند به زوجین در مواجهه سالم‌تر با جدایی و پیامدهای آن کمک کنند.
• **فرایند داوری (در موارد خاص):** در برخی موارد و به تشخیص دادگاه، پرونده ممکن است به داوری ارجاع شود، به خصوص اگر در خصوص مسائل مربوط به فرزندان یا اختلافات عمیق‌تر، نیاز به میانجی‌گری تخصصی باشد. داور سعی در حل و فصل اختلافات از طریق ارائه راهکارهای منطقی دارد.

• **امکان رجوع از توافق:** تا پیش از جاری شدن صیغه طلاق، هر یک از زوجین می‌تواند از توافق خود رجوع کند و در این صورت، پرونده از مسیر توافقی خارج شده و به طلاق یک‌طرفه تبدیل خواهد شد.
• **حضور وکیل:** هرچند حضور وکیل اجباری نیست، اما استفاده از وکیل متخصص می‌تواند فرآیند را تسهیل کرده، از بروز اشتباهات احتمالی جلوگیری و منافع موکل را به بهترین نحو تأمین کند.
• **مدت اعتبار گواهی عدم امکان سازش:** این گواهی به مدت سه ماه از تاریخ صدور اعتبار دارد. در صورت عدم ثبت طلاق در این مدت، گواهی باطل شده و زوجین باید مجدداً مراحل را طی کنند.
• **عده طلاق:** مدت عده برای زوجه همچنان پابرجاست، مگر در موارد خاص مانند یائسگی یا عدم رابطه زناشویی.

تصمیم‌گیری آگاهانه، کلید آینده‌ای آرام

طلاق توافقی با وجود سادگی نسبی، نیازمند درک دقیق قوانین و اتخاذ تصمیمات آگاهانه است. این فرآیند، فرصتی است تا زوجین با حداقل آسیب، مسیر جدید زندگی خود را آغاز کنند. اطمینان از صحت و شفافیت توافقات، تضمین‌کننده آینده‌ای با ثبات‌تر برای هر دو طرف و به ویژه فرزندان خواهد بود.