اجرت‌المثل

اجرت‌المثل یکی از حقوق ویژه‌ای است که دین اسلام برای فعالیت های روزانه زنان در زندگی مشترک برای بانوان در نظر گرفته است. قانون با پیروی از دین آن را تبدیل به یک حق قانونی کرده است که در ادامه به  شرح اجرت‌المثل در سایت تهران طلاق  خواهیم پرداخت.

اجرت‌المثل چیست؟

از حقوقی که  قانون برای  بانوان در نظر گرفته، می توانیم به مهریه و نفقه اشاره کنیم ولی این ها تنها حقوقی نیستند که برای بانوان قرار داده شده است. یکی دیگر از این حقوق ویژه، اجرت‌المثل است که هیچ مردی قانوناً نمی‌تواند تا زمانی که به طور کامل حق‌وحقوق همسرش را پرداخت نکرده است، او را طلاق دهد.

درست است که مرد می‌تواند همسرش را بدون هیچ دلیل منطقی طلاق دهد اما هراندازه که مدت زندگی مشترک، بیشتر باشد حقوق زن هم افزایش پیدا می‌کند. بسیاری از مردان به دلیل بالا بودن این حق قانونی همسرشان از مسئله طلاق صرف‌نظر می‌کنند.

وظایف و تکالیف میان زوجین مطابق قانون

بلافاصله بعد از ازدواج مطابق قانون میان زوجین وظایف و تکالیفی مشخص شده است که آن‌ها باید نسبت به یکدیگر انجام دهند. قانون وظایف زن در زندگی زناشویی را به دودسته تمکین عام و تمکین خاص در نظر گرفته است.

• تمکین عام به معنی حضور زن در زندگی و انجام وظایفی است که شرع و قانون تعیین کرده است. به‌عنوان‌مثال زن نمی‌تواند بدون اذن همسرش اقدام به اشتغال در کاری کند و یا ادامه تحصیل دهد حتی برای خارج‌شدن از منزل هم باید از مرد اجازه بگیرد. امروز برخی از بانوان حق تحصیل یا کارکردن خود را در عقدنامه از شوهر می‌گیرند تا در ادامه زندگی مشترک با محدودیتی در امر موردنظر خود دچار نشوند.
• عمل‌کردن زن به وظایف زناشویی را تمکین خاص می‌گویند.

باتوجه‌به شرح وظایف زوجه  اگر زن در طی مدت زندگی مشترک در خانه همسر خود کاری بیش از وظایفش به دستور شوهر انجام دهد، باید در ازای  انجام آن پاداشی دریافت کند که به آن اجرت المثل می گویند.

نحله چیست؟

نحله از نظر اعتباری و ارزش مالی اش در مقایسه با اجرت‌المثل، در درجهٔ پایین‌تری قرار دارد بااین‌حال نمی‌شود وجود این حق مهم که در ادامه زندگی زن تاثرگذار است را نادیده گرفت.

نحله به معنی بخشش است و میزان آن را دادگاه بنا بر شرایطی تعیین می‌ کند و مرد ملزم به پرداخت آن به زن خواهد بود. برخی افراد تصور می کنند که پرداخت نحله اختیاری است و می توانند از دادن آن به زن خودداری کنند ولی آنچه به زن داده می‌شود، حق اوست و بخشش نیست. و صرفاً معنای کلمه این است.

وقتی زن در خانه کاری بیشتر از وظایف خانه داری، تربیت فرزندان و همسرداری انجام نمی دهد اجرت‌المثل به او تعلق نمی گیرد یا مبلغ کمی می شود. اما  با استناد بر ماده 6 قانون اصلاح مقررات مربوط به طلاق، هنگامی که امکان تعیین اجرت‌المثل برای زوجه به دلیلی فراهم نباشد، باتوجه‌به مدت‌زمان زندگی مشترک و کار‌هایی که زن در طول زندگی در خانه همسرش انجام داده است، مبلغی به‌عنوان نحله برای او در نظر گرفته شده است.

در مورد نحله به اعتقاد دکتر کاتوزیان: الزام شوهر به پرداخت نحله به جهت جبران خسارت‌زن در مورد سوءاستفاده شوهر از در اختیار داشتن حق طلاق است. به‌این‌ترتیب مرد در پرداخت نحله الزام قانونی دارد و اراده‌اش در ایجاد و میزان آن هیچ تأثیری ندارد.میزان نحله در دادگاه تعیین می شود و مرد نمی تواند از پرداخت آن شانه خالی کند.

شرایط دریافت نحله

در خصوص پرداخت نحله باید در نظر داشت که در جریان زندگی نحله به زوجه تعلق نمی‌گیرد. این حق صرفاً مربوط به زمانی است که مرد تقاضای طلاق داده باشد و با حکم قاضی صورت می‌گیرد و نیازی به کارشناسی ندارد. قاضی با درنظرگرفتن تعداد سال‌هایی که زوجین با هم زندگی کرده‌اند، نوع کار‌هایی که زن در خانه شوهرش و مدت زندگی زناشویی انجام داده است با درنظرگرفتن وضعیت مالی زوج مبلغی را تعیین می‌کند.

شرط ویژه دیگری که دررابطه‌با استحقاق زن برای دریافت نحله وجود دارد این است که حتماً باید مرد دادخواست طلاق داده و برای این دادخواست عذر موجهی وجود نداشته باشد.

وقتی مرد با دلیل مشخصی درخواست طلاق همسر خود را می‌دهد مثلاً به این دلیل که زن از انجام وظایف زناشویی تمکین نمی‌کند و یا میلی به انجام‌دادن آن ندارد و هر دلیل دیگری که از منظر دادگاه برای طلاق موجه محسوب شود وجود داشته باشد، دیگر نحله به زن تعلق نمی‌گیرد.

در مورد زمان مطالبه اجرت‌المثل و نحله قبلاً این‌گونه بود که مطالبه اجرت‌المثل و نحله پس از درخواست طلاق پیش‌بینی شده بود. اما این رویه مبنای حقوقی قابل دفاعی نداشت و بانوان را برای دریافت آن دچار مشکل می‌کرد. همچنین زن می‌تواند برای حق‌الزحمه کار‌هایی را که شرعاً به عهده او نبود و به دستور شوهر و با قصد دریافت حق‌الزحمه انجام داده است، از دادگاه بخواهد.

شباهت نحله با اجرت‌المثل

در شباهت نحله با اجرت‌المثل سه مورد تعریف شده است:

• در هر دو طلاق باید به درخواست مرد باشد؛ بنابراین اگر به درخواست زن باشد به او تعلق نمی‌گیرد.
• درخواست مرد برای طلاق نباید به دلیل عدم تمکین زن و بی تفاوتی اش نسبت به وظایفش باشد  و دلایلی نظیر سوء اخلاق و رفتار زن، تنفرش از مرد مانع رسیدن او به این حقوق می‌شود.
• لازم نیست که بعد از طلاق پرداخت شود و قبل از درخواست طلاق از طرف مرد و تایید دادگاه خانواده برای خوانده شدن صیغه طلاق می‌توان نسبت به دریافت این حقوق اقدام کرد. زن می تواند در طول مسیر طلاق به این حقوق برسد.

اجرت المثل ایام زناشویی

اجرت‌المثل در ایام زناشویی و زمان زوجیت نیز به زن تعلق می‌گیرد.

در این موضوع رعایت سه شرط لازم است:

• زن باید ثابت کند که کارهایی فراتر از وظایفش در زندگی مشترک انجام داده. مثلاً برای رفاه خانواده خودرویی تهیه کرده یا خانه‌ای که برای مرد نبوده، ملک زن یا پدرزن بوده است را در اختیار زندگی مشترک قرار داده است.
• شرط دوم این است که این کارها را به دستور مرد و خواست او انجام داده باشد.

آخرین شرط که بسیار دارای اهمیت است این است که آن کارها را تبرعی (مجانی) انجام نداده باشد.

اجرت‌المثل در طلاق

 

مطالبه اجرت‌المثل، یکی از آثار مالی واقعه طلاق است که برای جبران زحمات زن برای ادامه ی زندگی‌اش بعد از طلاق داده می شود.

وقتی طلاق از سوی مرد درخواست می‌شود و دلیل منطقی برای این درخواست ندارد. و زن در جریان زندگی زناشویی به تمامی وظایفش عمل کرده است بعد از حضور در دادگاه خانواده، قاضی خطاب به زن سوالی می کند که آیا  به قصد پول درخانه به انجام وظایفت مشغول بوده‌ای یا بدون هیچ چشم داشتی این وظایف را انجام می دادی؟ از آنجا که اکثر افراد آگاهی کافی در مورد قوانین را ندارند می گویند بدون چشم داشت به وظایف خود در امورات زندگی می پرداختند. نتیجه‌ی این پرسش و پاسخ با اینکه اجرت المثل حق زن بوده اما باعث می شود به او تعلق نگیرد.

ماده 29 قانون حمایت خانواده که در سال 1392 به تصویب رسید اعلام می‌دارد که دادگاه ضمن رای خود باتوجه‌به شروط ضمن عقد و مندرجات سند ازدواج، تکلیف اجرت‌المثل ایام زوجیت طرفین را مطابق تبصره ماده (336)قانون مدنی را تعیین می‌کند.

باتوجه‌به این قانون بنابراین بر خلاف قانون سابق لازم نیست در خواست جداگانه‌ای برای مطالبه اجرت‌المثل داده شود. خانم زمانی که با در خواست طلاق از سوی آقا مواجه می‌شود، فارغ از اینکه خانم موافق طلاق باشد یا خیر این امکان فراهم است که در جریان پرونده طلاق بگوید من اجرت‌المثل ایام زوجیت خودم را می‌خواهم.

اجرت‌المثل در طلاق توافقی

طلاق توافقی نمی تواند مانع رسیدن زن به اجرت‌المثل ‌شود و زن را از این حق قانونی‌اش محروم نمی‌کند. قانون‌گذار این اختیار را به زن داده است که اجرت‌المثل را بخواهد یا از گرفتن آن صرف‌نظر کند. درصورتی‌که زوجه درخواست اجرت‌المثل کند و ادعایی مبنی بر استحقاق خود بر اجرت‌المثل داشته باشد و بتواند شواهد کافی را در این مسئله به دادگاه ارائه دهد. اجرت‌المثل به او تعلق می‌گیرد.

تصور کنید زن وسیله نقلیه ای دارد و مرد به دلیل نداشتن خودرو در طول مدت زندگی از ماشین همسرش برای رفتن به محل کار استفاده می کرد در این مورد برای زن اجرت‌المثل در نظر گرفته می شود.

بنابراین باتوجه‌به مواد قانونی در این موضوع اگر زوجه کارهایی را که شرعاً بر عهده او نبوده انجام داده باشد و در عرف جامعه برای آن کارها اجرت‌المثلی در نظر گرفته می‌شود و در دادگاه هم ثابت گردد، کارشناس، اجرت المثل کارهای انجام‌گرفته را محاسبه می‌کند و با حکم دادن دادگاه به پرداخت اجرت‌المثل مرد ملزم به رعایت حقوق زن می‌نماید.

اجرت‌المثل قبل از طلاق

زن و شوهر می توانند با توافقی بین یکدیگر یا قراردادن نحوه محاسبه اجرت‌المثل در شروط ضمن عقد پیش از طلاق و در طول زندگی اجرت‌المثل زن پرداخت شود. مثلاً ماهانه مرد مبلغ خاصی را در تسویه حق زن به او بدهد. یا شرط کند که فلان خانه را برای اجرت‌المثل همسرش در نظر دارد و خانم هم آن مال یا مبلغ ماهیانه را برای دریافت اجرت‌المثل زندگی خود قبول کند. مرد می تواند در طول زندگی آن را پرداخت کند و زن نیز به طور مستمر یا کامل به حق خود برسد.

مطابق ماده ۳۳۶ قانون مدنی امکان مطالبه اجرت‌المثل در جریان زندگی مشترک امکان‌پذیر است. اگر مرد زیر بار این دین نرود زن می تواند با طرح دادخواست نسبت به مطالبه اجرت‌ المثل با جلب نظر کارشناس که از سوی دادگاه در نظر گرفته می‌شود اقدام کند.

این ماده می گوید:هر وقت آقا به دلیل نیاز، خانم را برای کاری اجبار کند که عرفاً برای آن عمل اجرتی بوده یا این که خانم عادتاً مهیای آن عمل باشد، خانم مستحق دستمزد عمل خود خواهد بود. مگر اینکه معلوم شود که قصد تبرع (بدون چشم داشت مالی و به‌رایگان) آن کار را انجام  داده است به او تعلق نمی گیرد.
زوجه می‌تواند با استناد به مواد فوق در صورت حصول شرایط ذیل، اجرت‌المثل ایام زوجیت را از زوج مطالبه کند.

اجرت‌المثل چقدر است؟

بعد از تأیید نظر کارشناسی دراین‌خصوص میزان اجرت‌المثل زن باتوجه‌به کارهایی که انجام داده و شرایطی که در طول زندگی زناشویی داشته است محاسبه می‌گردد. به‌عنوان‌مثال زن شاغل بوده یا خانه‌دار و عوامل دیگر. با مشخص‌شدن کارها ارزش کارها طبق عرف محاسبه و به طور کامل به زن تعلق می‌گیرد.

مبلغ اجرت‌المثل زن برای هرسال متفاوت است و باتوجه‌به تورم تغییر می‌کند. در حال حاضر مبلغی بین یک میلیون تا حداکثر دو میلیون مطابق نظر کارشناس تعیین می‌شود. این مبلغ برای هرسال در تعداد کل سال‌های زندگی مشترک ضرب می‌شد.

الزامی نیست که اجرت‌المثل زن الزاماً مبلغی باشد و به او داده شود و این امکان برای مرد وجود دارد که ملک یا مال مشخصی را به عنوان اجرت‌المثل به زن دهد و این به شرط رضایت زوجه و قبول آن است.

.

در چه صورت اجرت‌المثل به زن تعلق نمی‌گیرد؟

خانم در انجام کار‌های خانه‌داری قصد تبرع داشته باشد

هنگامی که خانم در انجام کار‌های خانه‌داری قصد تبرع داشته باشد، تبرع یعنی انجام وظایف شوهرداری و خانه داری را رایگان انجام دهد اجرت‌المثل ایام زوجیت به او تعلق نخواهد گرفت زیرا انجام امور را به طور رایگان پذیرفته است.

صورت دیگر مسئله اثبات تخلف زن در انجام وظایف و تمکین نکردن به زوج یا تخلف از وظایف همسری یا سوء اخلاق و رفتار زوجه باشد که مانع رسیدن زن به اجرت‌المثل می‌شود.

اگر زن ناشزه باشد

اگر زن ناشزه باشد مطابق قانون مستحق دریافت اجرت‌المثل نیست. زن ناشزه زنی است که از پرداختن به وظایف زناشویی خودداری می کند.پس شرط پرداخت اجرت‌المثل  پیروی زن از وظایف زناشویی و به عبارتی عدم نشوز زن است.

درخواست طلاق از جانب زن

اگر زن علاقه ای به ادامه ی زندگی با مرد را به هر دلیلی نداشته باشد و درخواست طلاق بدهد اجرت‌المثل به او تعلق نمی‌گیرد و برای دریافت آن باید درخواست طلاق از سوی مرد باشد. چون اجرت‌المثل برای سؤاستفاده مرد از حق طلاق یا فوت او به زن داده می شود.

رفتن زن به خانه پدری زمانی که با همسرش دچار مشکل می‌شود

زمانی که زن با همسرش دچار مشکل می‌شود و به خانهٔ پدری می‌رود به او اجرت‌المثلی تعلق نخواهد گرفت. زیرا زندگی مشترک را رها کرده است. نکته‌ی مهم در اینجا این است که بدانیم این ترک فعل موقتی به این معنی نیست که به طور کامل به او اجرت‌المثلی تعلق نمی‌گیرد بلکه در طول آن مدت اجرت‌المثل به زن تعلق نمی‌گیرد.

در دوران عقد و زمانی که زن در خانه پدرش است

در دوران عقد و زمانی که زن در خانه پدرش است اجرت‌المثلی به او تعلق نمی‌گیرد. زیرا زندگی مشترک آنان بطور رسمی شروع نشده و باید زندگی زناشویی آنان آغاز شود تا وظایفی که خانم درخانه دارد به عهده بگیرد.

راه‌های فرار از اجرت‌المثل

از نظر اخلاقی نپرداختن حقوق همسر صحیح نمی‌باشد بااین‌وجود درصورتی‌که مرد بتواند در دادگاه ثابت کند که زن به وظایف خود عمل‌نکرده و درخواست او را تمکین نکرده است از پرداخت اجرت‌المثل معاف است.

اما زمانی که دادگاه زوج را مکلف به پرداخت اجرت‌المثل کرده و به استحقاق زوجه به این حقوق رای داده است و مرد توانایی مالی لازم را برای پرداخت اجرت‌المثل ندارد می‌تواند درخواست اعسار کند. زمانی که با بررسی دادگاه معسر شناخته شود می‌تواند در آینده یا در زمان مشخص، فرضاً 7 ماه دیگر اجرت‌المثل را به زن بپردازد.

زمانی که مرد استطاعت مالی کافی را ندارد لازم نیست حتماً اجرت‌المثل زن در یک نوبت پرداخته شود و حکم کارشناسی امکان تقسیط آن وجود دارد و مردمی تواند در نوبت‌های متوالی اجرت‌المثل را پرداخت نماید ولی اگر پرداخت نکرد حکم جلب برای او صادر نمی‌شود.

اجرت‌المثل زن خانه‌دار

خانم هایی که صرفاً خانه‌دار هستند در هنگام کارشناسی اجرت‌المثل، رقم‌های مناسب‌تری دریافت می‌کنند.

همچنین شرایط  خانم دوران زوجیت در مشخص کردن اجرت‌المثل نیز مؤثر است. مانند محل زندگی در زمان مجردی، شغل پدر، سبک زندگی او پیش از ازدواج و میزان تحصیلاتش در زمان مجردی عواملی هستند که در اجرت‌المثل تأثیر دارند.

اگر زوجه مادر باشد و فرزند خود را از شیر خودش تغذیه کرده باشد استحقاق دریافت اجرت‌المثل بیشتری را دارد. همچنین تعداد فرزندان نیز در افزایش اجرت‌المثل دارای اهمیت است. و اینکه آیا در این خصوص مرد برای یاری زن با موافقت او شخصی را برای کمک به خانم در نظر گرفته باشد در میزان اجرت‌المثل تأثیر دارد.

دیگر عوامل مؤثر در اجرت‌المثل شرایط کاری مرد است اگر مرد مدت‌زمان زیادی را به اقتضای شغلش از خانه دور باشد فرضاً مأموریت‌های شغلی پی‌درپی داشته باشد در میزان اجرت‌المثل زن تأثیر می‌گذارد.

در مواردی که زن سرپرستی فرزند یا فرزندان قبلی همسرش را قبول می‌کند با نظر کارشناسی در میزان اجرت‌المثل تأثیرگذار است. در نظر داشته باشید که زن مکلف به قبول سرپرستی فرزندان قبلی همسرش نیست.

اگر زن ارث پدری خود را در خانه شوهر خرج کند. از آنجا که موظف به این امر نیست و اگر به درخواست مرد باشد و زن نیز برای بهتر شدن روال زندگی ارث پدری خود را در خانه خرج کند یا ملک پدری خود را به درخواست شوهرش برای زندگی در نظر گیرد. برای این کار می تواند از مرد اجرت‌المثل بگیرد.

با استناد به ماده 30 قانون حمایت خانواده، در مواردی که زوجه در دادگاه ثابت کند به امر زوج یا اذن وی از مال خود برای مخارج متعارف زندگی مشترک که برعهده مرد است هزینه کرده و مرد نتواند قصد تبرع زن را اثبات کند، می‌تواند معادل آن را از وی دریافت نماید.

اجرت المثل زن شاغل

در موضوع اجرت‌المثل هنگامی که زن بیرون از خانه شاغل باشد، مسلماً وقت کمتری صرف انجام کار‌های منزل می‌کند. بااین‌حال ممکن است موارد خاصی باشد که زن با وجود شاغل بودن در خارج از منزل همه وظایف خود را انجام دهد که فرض عقلانی نیست. قطعاً زنی که بعد از اتمام کار به خانه می‌رسد، نمی‌تواند مانند زن خانه‌داری که از صبح در خانه است، در فعالیت خانه‌داری و مسئولیت مادری که در برابر فرزندانش به عهده دارد داشته باشد.

تحصیلات زن نیز مسئله دیگری است که در اجرت‌المثل او تأثیرگذار است. استدلال این منطق این است که میزان اجرت‌المثل یک معلم با تحصیلات فوق‌لیسانس بسیار بیشتر از اجرت‌المثل معلمی با تحصیلات لیسانس است.

همان‌طور که می‌دانید هزینه‌های زندگی به عهده مرد است و پرداخت آن وظیفهٔ شرعی و قانونی اوست. بااین‌حال اگر زن به درخواست مرد هزینه‌ای در زندگی کرده باشد در میزان اجرت‌المثل مؤثر است. اما اگر به خواست خود هزینه‌ای کرده باشد اجرت‌المثل به او تعلق نمی‌گیرد. زیرا انجام آن به خواست شوهر نبوده است و زن به میل خود آن هزینه را کرده و تکلیفی در انجام آن نداشته است

.

اجرت‌المثل سی‌سال زندگی

اجرت‌المثل زنی که عمری را صرف زندگی مشترک کرده است با سال های زندگی مشترک افزایش می یابد. هر چقدر که مدت‌زمان زندگی مشترک بیشتر باشد در اجرت‌المثل زن تأثیرگذار است. زیرا قانون گذار برای هر سال زندگی مشترک مبلغی را در نظر می گیرد.

در اجرت‌المثل سی‌سال زندگی عوامل متعددی در میزان آن نقش دارند که از بین آنها می‌توان به تعداد فرزندان و اینکه محیط زندگی آنها در شهر بوده یا روستا، تمکین زوجه در انجام وظایف خود و شوهرداری اشاره کرد که با حکم قاضی به نرخ روز محاسبه می‌شود و با نظر کارشناسی به زن تعلق می‌گیرد. این میزان به‌هیچ‌وجه ثابت نیست و به نرخ روز به زن اعطا خواهد شد.

قراردادن اجرت‌المثل در شروط ضمن عقد

زوجین می‌توانند در زمان عقد هر شرطی که خلاف مقتضیات عقد نباشد (خلاف قانون و شرع و اصل قد نکاح نباشد) در عقدنامه قرار بدهند. مشخص‌کردن تکلیف اجرت‌المثل یکی از این موارد پیشنهادی است. زوجین می‌توانند شرط کنند که مثلاً مرد ماهانه مبلغی را برای اجرت‌المثل به زن پرداخت کند و این کار کاملاً توافقی است و جدای از روند قضایی طرفین می‌توانند در مورد آن توافق داشته باشند.

توجه داشته باشید که از نظر حقوقی شرط پرداخت اجرت‌المثل به زن مطالبه اوست اما زوجین می‌توانند با رضایت یکدیگر به توافق برسند. مثلاً مرد بابت اجرت‌المثل 30 سال زندگی مشترک بخشی از باغ یا یک واحد آپارتمان را به نام همسرش کند. در چنین مواردی دریافت یک رسید کتبی از همسر می‌تواند از لحاظ حقوقی از بروز مشکلات بعدی و درخواست مجدد زوجه جلوگیری کند.

اگر در مواردی مرد باتکیه‌بر زور و تهدید، سعی در اجبار زن برای قبول مبلغی مشخص و گرفتن رسید امضا شده از وی کند و یا او را وادار به‌صرف نظر کردن از اجرت‌المثل کند، این برگه از لحاظ حقوقی ارزشی ندارد.

اجرت المثل زنی که همسرش فوت کرده است

با فوت یکی از زوجین مسائل مالی آنها نیز خاتمه نمی‌یابد. اجرت‌المثل از حقوق مسلم زن است و فقط بااراده زن از بین می‌رود و فوت شوهر باعث ازبین‌رفتن این حق نمی‌شود. گاهاً فوت شروع مسائل مالی است و زن می تواند مهریه واجرت‌المثل خود را از اموال باقی مانده شوهر دریافت کند.

نحوه مطالبه آن به این شکل است که زن در دادخواستی که به طرفیت ورّاث تنظیم کند و اجرت‌المثل خود را مطالبه کند و آن را از اموال به‌جای‌مانده از شوهرش در زمان تقسیم ماترک متوفی دریافت خواهد کرد. بعد از مرگ شوهر با تورم حال حاضر زن را یاری می دهد که اندوخته‌ی کافی برای ادامه زندگی را داشته باشد و در مواردی اگر به بیماری دچار است به امور درمانی خود بپردازد و در ادامه ی زندگی به مشکل بر نخورد.

امکان دریافت اجرت‌المثل نیز مانند مهریه پس از فوت مرد برای زن وجود دارد و می‌تواند پس از فوت همسرش برای مطالبه آن اقدام کند.

مراحل دادرسی در دادگاه

در قسمت استحقاق زن در دریافت اجرت‌المثل، دادگاه می‌تواند هرگونه اقدام یا تحقیق که برای کشف حقیقت مؤثر است را به هر شکلی که ضروری بداند اعمال می‌دهد. در این مورد می‌تواند به تحقیق محلی یا شهادت شهود اشاره کرد که با تعیین جلسه بعدی از طرفین و شهود معرفی‌شده دعوت و نسبت به اجرای قرار اقدام کند.

همچنین ممکن است دادگاه همراه با این موضوع، برای تعیین میزان اجرت‌المثل ایام زندگی مشترک، قرار ارجاع امر به کارشناس را نیز صادر کند یعنی به کارشناسان می‌گوید خواستهٔ زن در مورد را بررسی کنند.در این صورت با تعیین وقت نظارت، دستور پرداخت دستمزد کارشناس (هزینه کارشناسی) توسط خواهان که در اینجا زن است، صادر و به‌محض پرداخت حق‌الزحمه کارشناسی به این درخواست رسیدگی می‌شود.

در صورت معسر بودن زن و نداشتن توان مالی برای پرداخت هزینه کارشناسی در دادگاه بررسی می‌شود و دراین‌خصوص مطابق قانون معسر بودن او مشخص می‌شود. در جلسه بعدی نسبت به اجرای دستور صادره اعم از استماع شهادت شهود یا اجرای قرار تحقیق محلی و قرار کارشناسی اقدام می‌شود.
دادگاه با وصول صورت‌جلسه اجرای قرار و استماع شهادت شهود در صورت صحت ادعا و نظریه کارشناسی مبنی بر تعیین میزان اجرت‌المثل و نبود اعتراض موجه به آن، مبادرت به صدور رأی می‌کند و در صورت وصول اعتراض قرار ارجاع امر به هیئت کارشناسی صادر می‌شود.

مبلغ اجرت‌المثل در سال 1401

در سالهای اخیر با توجه به کوتاهی مردان در پرداخت حقوق زنان همه ی ما همواره شاهد سواستفاده زوج از موضوع تمکین(پیروی زن از مرد) یا سواستفاده زن در دریافت مبالغ سنگین بوده‌ایم. مبلغ اجرت‌المثل با مصوبه ای از سوی دولت در حال بررسی است و تغییرات عمده ای را در نحوه پرداخت آن در نظر می گیرند.

هفتم تیرماه هزار و چهارصد معاون رئیس‌جمهور در امور زنان و خانواده در موضوع اجرت‌المثل اصلاحیه‌ای برای جلوگیری از اجبار زنان به کاری و پیشگیری از سؤاستفاده مرد از همسرش صادر شد و از جمله مسائلی است که در اصلاحیه مورد تاکید قرار گرفته است.

کار بانوان در خانه به هیچ وجه بدون مزد نیست، قانون بر این تاکید می‌کند که هر وقت زن با توجه به شرایط مرد، اقدام به عملی کند که عرفاً برای آن اجرتی بوده و یا اینکه زن عادتاً مهیای آن عمل را با توجه به درخواست مرد به عهده گرفته باشد، مستحق اجرت عمل خود خواهد بود مگر اینکه معلوم شود که قصد تبرع داشته است. و آن کار را به رایگان انجام داده است.

امیدواریم در آینده حمایت های لازم از حقوق زنان صورت گیرد. و مسیر دریافت آن آسان تر شود.

نواقص قانونی دریافت اجرت‌المثل

نواقص قانونی که در اصلاحیه 1400 نیز به آن اشاره شده به شرح زیر است:

پیش‌فرض ذهنی آقایان بر این است که اصولاً در نظر داشتن انجام اموری چون نظافت منزل، پخت غذا، شستشوی لباس‌ها، نگهداری از اعضای بیمار و سالمند خانواده و نظایر آن، از وظایف معمول زن خانواده است و چنانچه زن از انجام این امور سرباز زند، وی را ناشزه(ایفای وظایف زناشویی) قلمداد می‌کند. بطورکلی عرف جامعه تمکین را وظیفه زن می داند در حالی که تمکین وظیفه مرد نیز هست و در رابطه با این موضوع از کلمه فقهی شقاق استفاده می شود.

از آنجایی که در اکثر موارد زنان در اثبات اینکه آن کار را به درخواست شوهر انجام داده است ناتوان می ماند و به حقوق قانونی خود نمی رسدو این ناتوانی زن در اثبات حق خودبه عنوان یک خلع قانونی شناخته شده است و در پی رفع آن هستند.

بنابراین باتوجه به‌ ضرورت ساده کردن مسیر قانونی مطالبه اجرت‌المثل دوران زوجیت برای تمامی زنان و مادران و بهره‌مندی زنان از منافع مالی حاصل از خدمات خانگی خود با در نظر گرفتن قانون اساسی فراهم‌آوردن زمینه‌های گرفتن حقوق مادی و معنوی زنان و بند هفت سیاست‌های کلی خانواده که بر اصلاح و تکمیل قوانین مربوط به خانواده متناسب با نیازها و مقتضیات جدید تصریح دارد.