تعریف حقوقی و فقهی عقد موقت

در تعریف حقوقی، عقد موقت به ازدواجی اطلاق می‌شود که برای مدت معینی، مثلاً یک ساعت، یک روز، یک ماه، یا یک سال و … منعقد می‌گردد و با پایان یافتن این مدت، رابطه زوجیت به خودی خود و بدون نیاز به طلاق منحل می‌شود. این نوع عقد دارای شرایط صحت خاص خود است که از جمله مهم‌ترین آن‌ها تعیین مهریه و مدت زمان عقد در هنگام ایجاب و قبول است.

از منظر فقه شیعه، عقد موقت با هدف رفع نیازهای جنسی و روانی افراد در شرایط خاص، مانند سفر، تحصیل در شهری دیگر، یا زمانی که امکان ازدواج دائم به دلایلی فراهم نیست، مشروع و جایز شمرده شده است. این عقد را نباید با سایر روابط غیرشرعی یا غیرقانونی اشتباه گرفت، چرا که دارای چارچوب و قواعد فقهی و حقوقی مشخصی است.

ارکان اصلی عقد موقت

• صیغه عقد: باید با الفاظ عربی یا معادل فارسی آن به صراحت و با قصد انشاء بیان شود.
• مدت زمان: تعیین مدت زمان مشخص و معین برای عقد الزامی است. این مدت می‌تواند بسیار کوتاه یا طولانی باشد.
• مهریه: تعیین مهریه به صورت دقیق و مشخص از شرایط صحت عقد موقت است. بدون تعیین مهریه، عقد باطل خواهد بود.
• رضایت طرفین: ایجاب از سوی زن و قبول از سوی مرد باید با رضایت کامل و بدون اجبار صورت گیرد.

آثار حقوقی و اجتماعی عقد موقت

حقوق و تکالیف زوجین

در عقد موقت، زن و مرد دارای حقوق و تکالیف مشخصی هستند که برخی از آن‌ها با عقد دائم متفاوت است. از مهم‌ترین حقوق زن، دریافت مهریه تعیین شده است. همچنین، زن موظف به تمکین عام و خاص از مرد است. در مقابل، مرد مکلف به پرداخت مهریه است. همانطور که در جدول اشاره شد، حق نفقه و ارث برای زن در عقد موقت وجود ندارد، مگر اینکه در شروط ضمن عقد به صراحت ذکر شده باشد.

مسئله فرزندآوری و نسب

یکی از ابهامات رایج درباره عقد موقت، وضعیت فرزندان حاصل از این ازدواج است. از نظر شرعی و قانونی، نسب فرزند حاصل از عقد موقت کاملاً مشروع و قانونی است و هیچ تفاوتی با فرزند حاصل از عقد دائم ندارد. تمام حقوق و تکالیف والدین نسبت به فرزند و بالعکس، در این حالت نیز برقرار است. به همین دلیل، در صورت بارداری زن در عقد موقت، ثبت رسمی عقد الزامی می‌شود تا حقوق کودک و مادر تضمین گردد.

برای اطلاعات بیشتر می‌توانید به وب‌سایت do-thesis.com مراجعه نمایید.

اینفوگرافیک مختصر: شرایط ضروری عقد موقت

نکات مهم و ملاحظات حقوقی

لزوم ثبت رسمی در موارد خاص

بر اساس ماده ۲۱ قانون حمایت خانواده، در سه مورد ثبت رسمی ازدواج موقت الزامی است: ۱. باردار شدن زوجه، ۲. توافق طرفین بر ثبت، و ۳. شرط ضمن عقد. ثبت رسمی می‌تواند از بروز بسیاری از مشکلات حقوقی و اجتماعی جلوگیری کرده و حقوق هر دو طرف، به ویژه زن و فرزندان احتمالی را تضمین کند. در غیر این موارد، ثبت رسمی جایز و به انتخاب طرفین است.

موارد پایان یافتن عقد موقت

عقد موقت به چند طریق می‌تواند به پایان برسد:

• پایان یافتن مدت عقد: با انقضای مدت تعیین شده، عقد به صورت خودکار منحل می‌شود.
• بذل مدت (بخشش مدت): مرد می‌تواند هر زمان که بخواهد، باقی‌مانده مدت عقد را به زن ببخشد و به این ترتیب عقد پایان یابد. این بذل باید با رضایت مرد و اطلاع زن صورت گیرد.
• فسخ عقد: در صورت وجود برخی عیوب یا شرایط خاص که در قانون ذکر شده‌اند، امکان فسخ عقد نیز وجود دارد.

نتیجه‌گیری

عقد موقت یا نکاح منقطع، یک نهاد حقوقی و فقهی با سابقه طولانی در اسلام است که با هدف پاسخگویی به نیازهای مقطعی افراد در چارچوب شرع و قانون طراحی شده است. این عقد دارای شرایط و آثار حقوقی خاصی است که آن را از عقد دائم متمایز می‌کند. درک صحیح از ارکان، حقوق و تکالیف مرتبط با آن برای هر فردی که قصد ورود به چنین قراردادی را دارد، حیاتی است. مشاوره با متخصصین حقوقی و فقهی می‌تواند به شفافیت بیشتر و جلوگیری از مشکلات آتی کمک کند.

جهت مشاوره و راهنمایی بیشتر می‌توانید با شماره 09129353470 تماس حاصل فرمایید یا به آدرس: اتوبان باقری؛ فرجام غربی، بعد از عبادی، ساختمان کهکشان، پلاک ۴۰۱، واحد ۸، طبقه دوم مراجعه کنید (جلسه حضوری فقط با هماهنگی قبلی).

همچنین می‌توانید از طریق وب‌سایت تماس با ما نیز در ارتباط باشید.